تاریخ ایران

برای بیان تاریخ ایران ابتدا مختصری به تاریخ فلات ایران اشاره میکنیم تا بهتر تاریخ ایران را بتوانیم معرفی کنیم و شناخت بهتری نسبت به تاریخ ایران پیدا کنیم،تاریخ ایران از زمانی آغاز می شود که اولین زندگی در فلات ایران آغاز شده است و نباید تاریخ ایران را، از زمان هخامنشیان به حساب بیاوریم ، بلکه تاریخ ایران بسیار قبلتر از آن آغاز شده است.

در مبحث تاریخ ایران هنگامی که سخن از تاریخ ایران می‌رود باید به این نکته توجه داشت که آیا منظور تاریخ اقوام و مردمانی است که از سرآغاز تاریخ تا کنون در مرزهای سیاسی ایران امروزی زیسته‌اند یا تاریخ اقوام و مردمانی است که خود را به نحوی از انحاء ایرانی می‌خوانده‌اند و در جغرافیایی که دربرگیرنده? ایران امروز و سرزمین‌هایی که از دیدگاه تاریخی بخشی از ایران بزرگ (ایرانشهر) بوده‌است در تاریخ ایران زیسته‌اند.

سرزمین های ایرانی و فلات ایران بزرگ دربرگیرنده ی خاک پهناوری است که از دیر باز زیستگاه ملت  بزرگ ایران زمین بوده است. از همین دسته است سرزمین هایی از کشورهای امروزی افغانستان  ، تاجیکستان یا دیار سغد، ترکمنستان، پاکستان، ازبکستان، ارمنستان، قرقیزستان، ایران شمالی، گرجستان، قزاقستان و بحرین ایرانی. همچنین گستره ی فرهنگ و تمدن ناب ایرانی فراتر از این رفته و ما امروز در هندوستان، سین کیانگ یا چین و برخی از دیگر کشورها نمودها و جلوه های روشنی از ادبیات، آیین ها و جشن های ایرانی می بینیم. در این میان، سه کشور ایران ، افغانستان و تاجیکستان برجسته ترین سرزمین های بر جای مانده از سرزمین کهن و فرهنگی ایران بزرگهستند.

گاه تاریخ ایران را از ورود آریایی‌ها (که نام ایران نیز از ایشان گرفته شده‌است) به فلات ایران آغاز می‌کنند. ولی این به این معنی نیست که فلات ایران تا پیش از ورود ایشان خالی از سکنه یا تمدن بوده‌است.تاریخ ایران پیش از ورود آرییایان به فلات ایران تمدنهای بسیار کهنی در این محل شکفته و پژمرده شده بودند و تعدادی نیز هنوز شکوفا بودند. برای نمونه تمدن شهرسوخته (درسیستان) ، تمدن عیلام (در شمال خوزستان)، تمدن جیرفت (در کرمان)، تمدن ساکنان تپه سیلک (در کاشان) ،  تمدن اورارتو (در آذربایجان)، تپه گیان (در نهاوند) و تمدن مانناییان در کردستان و آذربایجان.کاسی‌ها در (لرستان امروز) ذکر می‌شود.

نکته? مهم دیگر شناخت وضع مناطق داخلی ایران در زمان شکل‌گیری و رواج تمدن‌های کهن است. یعنی فهم اینکه در زمان تمدن‌ها و دولت‌های باستانی چون سومر، کلده، اور، بابل، آشور، اورارتو و نظائر آن، وضع این مناطق داخلی فلات ایران، که مجزا از منطقه مستقیم تحت حاکمیت این تمدن‌ها و دولت‌ها بوده‌است، به چه نحوی جریان داشته‌است؟