مازندران به خاطر جغرافیای گوناگون آن که شامل جلگه ها، علفزارها، بیشه‌ها و جنگلهای هیرکانی با صدها گونه گیاهی منحصر به فرد در جهان است و آب و هواهای گوناگون از سواحل شنی با پست‌ترین نقطه، تا کوهستان‌های ناهموار و پوشیده ازبرف البرز با داشتن یکی از هفت آتشفشان معروف دنیا، کوه دماوند، شناخته شده‌است. رشته کوه‌های البرز همچون سدی بلند مازندران را به دو قسمت جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم نموده و

آن را از قسمت داخلی ایران جدا می‌سازد. قسمتی از البرز غربی و تمام البرز مرکزی و بخشی از البرز شرقی در محدوده این استان قرار دارد و شیب زمین از منطقه کوهستانی به سوی جلگه و دریا کاهش می‌یابد. رشته کوه‌های البرز دارای کوه‌های فرعی است که از جنوب به شمال و یا به موازات دریا کشیده شده‌است. از مرتفع‌ترین قلل مازندران می‌توان (بادله کوه) (کوه چنگی) و (کوه سفید) را در شهرستان ساری نام برد. بلندترین قله‌هایی که به موازات دریا کشیده شده عبارتند از (تخت سلیمان) با بیش از 4000 متر ارتفاع از سطح دریا در جنوب شرقی شهرستان تنکابن و (قله شور) (کلارآباد) و (سیاه سنگ) در شهرستان نوشهر.

آب و هوا
آب و هوای این استان را با توجه به خصوصیات دما و بارش،می توان به دو نوع معتدل دریایی و مرطوب کوهستانی (معتدل و سرد) تقسیم کرد.
الف)آب و هوای معتدل دریایی:جلگه های غربی و مرکزی استان که تا کوهپایه های شمالی البرز محدود می شود،آب و هوای معتدل دریایی دارند.در این نواحی،به علت نزدیکی به دریای مازندران،دیوار کوهستانی البرز و کمی فاصله بین کوه و دریا،دمای معتدل و رطوبتی زیاد دارد،به طوری که میزان بارندگی سالیانه به 1300 میلی متر می رسد،و توزیع فصلی باران متناسب و دوره ی خشکی بسیار کوتاه است. به علت رطوبت نسبی بالا و پوشش ابری مداوم آسمان و کمی ارتفاع،دمای هوا معتدل و دامنه گرمای آن محدود می باشد و تابستانهای گرم ومرطوب(در سواحل شرجی) و زمستانهای معتدل و مرطوب دارد و یخبندان به ندرت اتفاق می افتد.قسمتهای شرقی این ناحیه،شرایطی مشابه آب و هوای معتدل مدیترانه ای دارد.
ب)آب و هوای معتدل کوهستانی:با افزایش تدریجی ارتفاع از اراضی جلگه ای به سوی دامنه شمالی ارتفاعات البرز و دوری از دریای مازندران،تغیرات خاصی در آب و هوای استان بوجود می آید به طوری که در نوار ارتفاعی تقریباً 1500 تا 3000متری (از غرب تا شرق) شرایط آب و هوای معتدل کوهستانی دارد که زمستانهای سرد یخبندان و طولانی و تابستانهای معتدل و کوتاه دارد.از ویژگیهای اصلی این محدوده،کاهش میزان بارندگی سالانه و دمای هوا است.قسمتی از ریزشهای جوی در این نواحی بصورت برف بوده و تا اوایل دوره گرم در سطح زمین انباشته هستند.
ج)آب وهوای سرد کوهستانی:در قلل کوهستانی مرتفع دامنه شمالی البرز در نوار ارتفاعی بالای 3000 متری، دمای هوا به شدت پایین می آید و یخبندانهای طولانی ایجاد می کند و بدین جهت زمستانهای سرد و طولانی و تابستانهای کوتاه و خنک دارد.در این قلمرو،ریزش غالباً به صورت برف است که به علت سردی هوا، در دوره سرما روی هم انباشته شده وتا اواسط دوره گرما نیز دوام می آورند.در این محدوده آب و هوایی، در قلل منفردی مانند علم کوه،تخت سلیمان،دماوند شرایط تشکیل یخچالهای کوهستانی و انباشت دایمی برف فراهم شده است.بدین جهت،حتی در گرمترین ماههای تابستان نیز ذخایر برف و یخ در این نقاط وجود دارد.

پوشش گیاهی
استان مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی، شرایط آب و هوایی و جنس خاک از پوشش گیاهی متنوعی از قبیل جنگل انبوه،چمنزار و استپ برخوردار است. مجاورت دریای مازندران و رشته کوههای البرز سبب شده است که به تبعیت از آب و هوادر دامنه شمالی البرز از خط ساحلی دریای مازندران تا قلل مرتفع،بر حسب افزایش ارتفاع،پوشش گیاهی متنوعی به صورت نوارهای مشخص به وجود آیند.به طور کلی،پوشش گیاهی این استان را می توان به جنگل و مرتع تقسیم کرد:
- جنگل: از غرب تا شرق استان و از جلگه ساحلی تا ارتفاعات 2500 متری،جنگلهای انبوه ،به صورت نواری،دامنه شمالی البرز را فرا گرفته است.در این جنگلها در جهت شمالی - جنوبی وغربی – شرقی بر حسب تغییر شرایط محلی مانند آب و هوا،ارتفاع،جنس خاک و سنگها و شیب دامنه ها تغییرات گیاهی مشخصی به وجود می آید.از این نظر، مازندران یکی از نقاط نادر جهان به شمار می رود.به طور کلی،در این جنگلها غلبه با درختان پهن برگ است که تا ارتفاع 1800 متری گسترش دارند.بعد از آن تا ارتفاع 2500متری،درختان سوزنی برگ ظاهر می شوند.بالا تر از آن،شرایط رویش گونه های درختی محدود می گردد و پوشش گیاهی به چمنزار (همانند چمنزارهای آلپی اروپا) تبدیل می شود که در بهارو تابستان سبز می شوند.در جهت غرب به شرق نیز تغییر گونه های درختی و تراکم جنگل محسوس است.در گذشته جنگل متراکم تر بوده و گسترش شمالی بیشتری داشته است،ولی به علت رشد جمعیت،توسعه کشاورزی و بهره برداری فزاینده،از وسعت جنگل کاسته شده و حد شمالی آن نیز به کوهپایه های البرز محدود گردیده است.جنگلهای استان از درختهای متنوعی تشکیل شده است که مهمترین آنها عبارتند از بلند،مازو،مَمرَز،آزاد،انجیری،توسکا،زبان گنجشک، شاه بلوط،شمشاد،افرا، نمدار،نارون(مَلج یا اوجا) و راش.این جنگلها در اقتصاد،صنایع،اشتغال،شرایط آب و هوایی،آبهای سطحی و زیر زمینی و خاک استان مازندران نقش مهمی دارند.
- مرتع : به طور کلی،چمنزارهای کوهستانی، گیاهان زیر جنگل و گیاهان استپی مراتع استان را تشکیل می دهند،این مراتع بر حسب ارتفاع و فصل مورد استفاده قرار می گیرند.مراتع ییلاقی به صورت چمنزار در ارتفاعات البرز در بالای حد جنگلهای سوزنی برگ گسترش دارند و در فصل تابستان مورد استفاده دامداران استان قرار می گیرند.این مراتع توأم با گیاهان جنگلی،وسعت زیادی دارند و از نظر ارزش اقتصادی جزو مراتع خوب کشور به شمار می روند.
زندگی جانوری
استان مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اکولوژیک، مجاورت دریا با کوه، دریاچه های فصلی، تنوع پوشش گیاهی و آب وهوایی، زندگی جانوری متنوعی دارد و مجموعه ای از جانوران کوهستانی، جنگلی، جلگه ای واستپی تواَم با پرندگان بومی مهاجر و آبزیان، شرایط زیستی متنوعی به وجود آورده اند.پستاندارانی از قبیل گراز،پلنگ،گربه وحشی،آهو، میش، قوچ، خرس، شغال، گرگ، گوزن وپرندگانی از قبیل شاهین، قرقاول، عقاب، کبک، و خزندگانی از قبیل مار،لاک پشت وجود دارد.
در دریای مازندران و دهانه رودهای آن،انواع ماهیان استخوانی و غضروفی (ماهی سفید، کپور، سوف، ماش،اورنج و ماهیان خاویاری) یافت می شوند که زیر نظر شرکت شیلات شمال اداره می شود.